Mamografi meme içerisindeki değişiklikleri kadının kendisi ya da doktoru tarafından hissedilemeyecek düzeydeyken bile görüntüleyebilir. Kitlenin bulunmasının sonrasında, Mamografi bunun kanser olup olmadığının belirlenmesinde kullanılabilir. Bu amaçla Mamografi yardımıyla biyopsi yapılabilir. Biyopsi, kuşkulu dokunun alınarak laboratuar şartları altında kanser olup olmadığının belirlenmesi işlemidir. Bir anormalliğin bulunması durumunda, özel bir Mamografi türü (Stereotactic Mammography) eşliğinde ya da ultrason yardımı ile yapılan biyopsi teşhisinin doğrulanması amacı ile kullanılabilir.
Mammografinin Çeşitleri
Kontrol ve tanı amaçlı olmak üzere Mamografi ikiye ayrılabilir;
– Kontrol amaçlı Mamografi, hiç bir şikayeti olmayan kadınlarda olası meme kanserlerini erken aşamada teşhis etmek için kullanılır. Kontrol amaçlı Mamografi düzenli olarak yapıldığında erken tanı olasılığını arttırarak tedavinin başarıya ulaşma şansını önemli bir ölçüde arttırır. 40 yaşını geçen her kadının yılda bir kez kontrol amaçlı Mamografi yaptırması önerilmektedir. Göreceli olarak daha yüksek risk taşıdığı var sayılan kadınlar doktor önerisi ile daha erken yaşlarda bu uygulamaya başlayabilirler.
– Tanı amaçlı Mamografi kitle bulunması ya da meme akıntısı gibi meme ile ilgili şikayeti olan kadınlar ile kontrol amaçlı mammografisinde normal olmayan oluşumlar bulunan kadınlar için uygulanan bir yöntemdir. Tanı amaçlı Mamografi daha detaylı bir işlemdir ve bu nedenle kontrol amaçlı mammografiden daha uzun zaman alır. Tanı amaçlı Mamografi kuşkulu dokunun tam yerini, boyutunu belirlemek ve çevre dokuyla lenf bezlerini görüntülemek amacı ile yapılır. Daha önceden meme kanseri geçirmiş kadınlar ve memelerinde protez bulunan (Silikon vb.) kadınlar tanı mammografisi yaptırırken daha fazla açıdan görüntülenebilirler.
Mamografi Nasıl Yapılır?
Mamografi çekilirken, uzman hastayı gerekli konuma getirerek her bir memeyi ayrı ayrı görüntüler. Her memenin çekiminde, meme film taşıyıcı plakalar üzerine dikkatlice yerleştirilir ve nazikçe iki levha arasında bastırılır. Bu levhalar genellikle şeffaf cam elyafından ya da başka şeffaf plastiklerden yapılmışlardır. Bu sıkıştırma memenin düzleşmesine neden olur, bu da dokunun daha başarılı görüntülenmesini ve incelenmesini olası kılar. Dokunun aldığı ışın miktarı da azalır.
Bazı Mamografi merkezlerinde, uzmanlar Mamografi öncesi meme derisi üzerine yapışkan yer belirleyiciler koyabilirler. Bu işaretlemenin amacı, yaralar gibi kanser ile ilgisi olmayan ancak yanlış değerlendirmelere yol verebilecek oluşumları belirlemek olabileceği gibi, Mamografi yapılmasına neden olan bulunmuş kitle gibi potansiyel alanları işaretlemek de olabilir. Bazı Mamografi merkezlerinde, her zaman meme ucuna bir işaretleyici konulur ve radyologlar bu işaretleyiciyi bulgularının yerlerini belirlemek amacı ile kullanırlar.
Mamografi çekilirken, bir X ışını kaynağı çalıştırılır ve oluşan X ışınları sıkıştırılmış olan memenin içinden geçerek, memenin altındaki film kasetine ulaşırlar. Film kaseti içinde bulunan özel bir fosfor tabakası, üzerine düşen X ışınları oranında ışık fotonu oluşturur ve bu ışık fotonları röntgen filmi tarafından kaydedilir ve filmde kararma oluşur. X ışınları farklı yoğunluktaki ve tipteki dokulardan farklı oranlarda geçtiği için, memenin iç yapısı görüntülenmiş olur. Bu iki aşamalı görüntüleme yöntemi, duyarlılığı yüksek röntgen filmleri ve düşük enerjili X ışınları kullanılarak yapıldığı için memenin çok detaylı görüntüsünü olası olan en az radyasyon miktarı ile üretir. İşlenmiş Mamografi filmleri radyologlar tarafından değerlendirilirler. Radyologlar değerlendirmelerinde her iki memenin mammografisini birbirleri ile ve yeni mammografileri eskileri ile karşılaştırırlar. Değerlendirmede radyologlar gölgelere ve meme dokusu yoğunluğunun dağılımına bakarlar.
Mamografi parmak izi gibidir, kadından kadına oldukça fazla farklılık gösterir aslında hiç bir Mamografi diğer bir mammografiye benzemez. Bu nedenle, kontrollere giderken daha önceki kontrollerin yalnızca raporlarını değil bu kontrollerde çekilmiş Mamografi filmlerinin de götürülmesi büyük önem taşır. Daha önce çekilmiş Mamografi filmleri ile yeni çekilen filmler arasındaki küçük farklar kansere erken aşamada tanı konmasını sağlayabilir.
Memeler, yağ, bağ dokusu ve salgı bezlerinden oluşmuşlardır. İyi huylu ve kanser olan lezyonlarda dahil olmak üzere, meme kitleleri Mamografi filmi üzerinde beyaz bölgeler olarak görünürler. Yağ Mamografi filmi üzerinde siyah olarak görünür. Bunun dışındaki her şey (salgı bezleri, bağ dokusu, tümörler, mikrokalsifikasyon gibi diğer önemli anormaliteler) Mamografi filmi üzerinde değişik düzeyde beyaz olarak görünür.